Những lưu ý khi thiết kế nội thất cho người khiếm thính, suy giảm thính lực

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), gần 1/3 số người trên 65 tuổi bị suy giảm thính lực. Khoảng 5% dân số thế giới được chẩn đoán mắc chứng bệnh này. Tuy nhiên, số liệu thống kê được chia thành các mức độ mất khả năng nghe khác nhau, là một phần hoặc toàn bộ (mất thính lực hoặc khiếm thính). Đáng chú ý, phần lớn những người mắc bệnh về thính lực tập trung ở các nước kém phát triển, đang phát triển với mức thu nhập của người dân ở mức thấp và trung bình.

1/ Vậy làm thế nào để thiết kế nội thất tối ưu cho người bị suy giảm thính lực?

Rõ ràng, vấn đề đầu tiên cần tính đến là sự khác biệt về nhu cầu sử dụng. Như chúng ta đã biết, thiết kế nội thất một ngôi nhà và nội thất bệnh viện không giống nhau. Mối quan hệ, kích thước và sự chuyển động trong mỗi không gian là khác nhau. Vấn đề về âm lượng và mục đích của âm thanh cũng tương tự như vậy.

Để thiết kế không gian thoải mái hơn về mặt âm học cho người bị suy giảm thính lực, cần lưu ý một số vấn đề sau đây.

2/ Bố trí nội thất và tầm nhìn

Người khiếm thính và suy giảm thính lực sử dụng các phương pháp khác nhau để giao tiếp như kết hợp ngôn ngữ viết, thiết bị hỗ trợ, ngôn ngữ ký hiệu hoặc nói bằng miệng trong một số trường hợp. Theo Đạo luật về người khuyết tật Hoa Kỳ, trung bình, chỉ 1/3 lời nói có thể được hiểu bằng cách đọc lời nói (hoặc đọc môi). Do đó, điều quan trọng là tạo ra các điều kiện không gian để giao tiếp hiệu quả thông qua các phương pháp này.

Những người đối thoại phải luôn có thể nhìn thấy mặt nhau một cách thoải mái nhất khi nói chuyện, giao tiếp. Phân bố không gian theo chiều rộng hoặc tròn thay vì phân bố tuyến tính có thể tạo điều kiện cho một kênh giao tiếp mở, nơi tất cả những người tham gia có thể nhìn thấy nhau (hơn 4 người).

Phòng và đồ nội thất di động có thể giúp tổ chức các phòng với những đặc điểm nêu trên. Về khả năng di chuyển, điều quan trọng là phải tạo ra các tuyến đường cho phép mọi người nhìn thấy nhau khi đi bộ. Đường dốc, cửa tự động, yếu tố bảo mật đồ họa và biển báo đều hữu ích như nhau trong trường hợp này.

3/ Độ sáng, ánh sáng và phản xạ

Ánh sáng đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự thoải mái cho người dùng, nhất là khi giao tiếp. Màu sắc tương phản với tông màu da giúp người khác cảm nhận rõ hơn nét mặt và chuyển động của tay. Ánh sáng tự nhiên hoặc nhân tạo cần đủ để đảm bảo tầm nhìn rõ ràng, nhưng tránh chói mắt hay thay đổi liên tục gây nhiễu loạn.

Cửa sổ, kính, gương là những yếu tố cần được tận dụng triệt để để đón sáng tự nhiên, phản chiếu ánh sáng hiệu quả. Một số chuyên gia khuyến nghị sử dụng gương để duy trì khả năng kiểm soát môi trường tốt hơn, miễn là chúng được đặt đúng vị trí và không gây nhầm lẫn về không gian.

4/ Không gian đa giác quan

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, người khiếm thính hoặc bị suy giảm thính lực rất nhạy cảm ở các giác quan khác. Màu sắc, bóng tối và thậm chí cả sự chuyển động có thể giúp những người bị hạn chế về thính giác hiểu rõ hơn hoặc cảnh giác với môi trường xung quanh.

Trong một nền “văn hóa thị giác” cao như hiện nay, chúng ta có xu hướng quên rằng trải nghiệm không gian bao gồm tất cả các giác quan. Thiết kế đa giác quan bắt nguồn từ những năm 1950, đề xuất sự tận hưởng không gian thông qua các giác quan. Cho đến nay, các thủ pháp thiết kế đa giác quan được thể hiện nhiều nhất trong các cuộc triển lãm và sắp đặt nghệ thuật.

5/ Tối ưu hóa âm thanh

Trái với suy nghĩ của nhiều người, tiếng ồn – ngoài việc là nguyên nhân nghiêm trọng gây mất thính lực – còn là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của những người có mức độ nghe kém. Bất kể cấp độ nào, những người có mức độ thính giác thấp cảm nhận âm thanh theo những cách có thể gây mất tập trung cao, đặc biệt là đối với những người có thiết bị trợ giúp.

Sự dội âm do sóng âm thanh và phản xạ bởi các bề mặt cứng có thể làm họ mất tập trung và thậm chí gây đau đớn. Để cải thiện các điều kiện trong nhà này, cần tuân theo các nguyên tắc âm học cơ bản. Để giảm âm vang ở các không gian chức năng trong nhà, bạn nên lựa chọn vật liệu nội thất có khả năng hấp thụ tiếng ồn, cách âm tốt. Đồng thời, phân phối chính xác tiếng ồn hoặc nguồn âm thanh chẳng hạn như máy móc hoặc loa, và xem xét độ nhiễu xung quanh tùy theo việc sử dụng từng không gian.

6/ Vật liệu, đồ vật và công nghệ mới

Để đạt được văn hóa thiết kế toàn diện, điều quan trọng là phải nghĩ đến các giải pháp đơn giản và không làm tăng nhiều chi phí cơ bản của dự án, độc lập với các giải pháp cụ thể có thể tồn tại trên thị trường. Những giải pháp đơn giản này có thể xảy ra bằng cách xem xét các đặc tính của vật liệu hấp thụ, phản xạ để giảm cường độ âm thanh truyền từ không gian này sang không gian khác hoặc bằng cách xem xét ảnh hưởng của vật liệu trong sử dụng hàng ngày.

Nên tránh các bề mặt hoặc vật liệu quá sáng cho sàn nhà và đồ nội thất thường gây ra tiếng ồn khi tiếp xúc (ví dụ như khi di chuyển đồ đạc) hoặc truyền rung động (sàn gỗ vang khi đi lại).

Ngoài các vật liệu ốp lát, còn có những đồ vật và công nghệ mà khi tính đến các hoạt động hàng ngày, có thể làm cho không gian cảm thấy thoải mái hơn. Trong thành phố, chúng ta thường giao tiếp thông qua tiếng ồn – tiếng chuông, tiếng chuông cửa, tiếng còi – cản trở sự thoải mái âm thanh của mọi người.

Cùng với đó, xem xét các dấu hiệu trực quan như cảnh báo ánh sáng hoặc kỹ thuật số, hoặc giao tiếp bằng văn bản thông qua bảng trắng hoặc mã màu, có thể là giải pháp đơn giản cho giao tiếp hàng ngày. Ngoài ra còn có các công nghệ mới có thể chuyển âm thanh sang hình ảnh và rung động để có trải nghiệm tốt hơn hoặc các ứng dụng nhận dạng âm thanh xung quanh (chẳng hạn như máy giặt) hoặc chuyển cảnh báo thành màu sắc.

Tóm lại, thiết kế nội thất cho người khiếm thính hay người bị suy giảm thính lực không phải lúc nào cũng đòi hỏi sự hiểu biết về các cân nhắc đặc biệt, mà có thể chỉ đơn giản là kết hợp các nhu cầu có xu hướng cơ bản đối với mọi người, bất kể điều kiện vật chất của họ. Bởi lẽ, khả năng tiếp cận phổ quát luôn là một khái niệm thiết yếu khi thiết kế không gian. Chúng ta cũng phải giả định rằng, không phải tất cả các trở ngại đều tương đương và những hạn chế khác nhau phải đối mặt với những nhu cầu cụ thể.

Có vậy, mới tránh được sự tách biệt giữa những người bình thường và người khuyết tật, từ đó làm cho môi trường sống hàng ngày của chúng ta trở nên thân thiện với tất cả mọi người, bất kể những hạn chế về mặt sức khỏe, thể trạng…

Tổng hợp